Flora Białowieskiego Parku Narodowego

Typowe rodzaje roślinności występujące w Puszczy Białowieskiej

Łęgi to rośliny porastające doliny strumieni i rzek. Zajmują one 12 % powierzchni Białowieskiego Parku Narodowego. Charakteryzują się występowaniem w drzewostanie świerka, jesionu i olszy a w warstwie krzewów leszczyna, porzeczka czerwona i czarna, trzmielina zwyczajna i czeremcha. W skład runa wchodzą: niecierpek pospolity, tępawa błotna, gwiazdnica gajowa, śledziennica skrętnolistna, wiązówka błotna i ostrożeń warzywny. Tu spotykamy rzadki gatunek borealno-górki świerząbek kosmaty.

Grądy czyli lasy dębowo-grabowe zajmują największą powierzchnię BPN. Wyróżniają się występowaniem w drzewostanie obok świerku, dębu, klonu i grabu dużej ilości lipy drobnolistnej, w podszyciu obecnością trzmieliny brodawkowej, w runie występuje turzyca orzęsiona, przytulia Schultesa, pszeniec gajowy, jaskier kaszubski, zdrojówka. Grąd charakteryzuje się również bujną i bogatą w gatunki warstwą ziół np.: gwiazdnica gajowa, turzyca orzęsiona i palczasta, kopytnik, jankiel zwyczajny, podagrycznik, miodunka, jaskier kosmaty, czosnek niedźwiedzi, zawilec żółty.

Bór mieszany - występuje na terenach suchych. Jego drzewostan tworzą głównie świerk, dąb, sosna, brzoza i osika. Na runo składają się: borówka czernica, borówka brusznica, siódmaczek leśny, widłak jałowcowaty, litera sercowata, gruszyczka jednokwiatowa i gwiazdnica długolistna. Możemy spotkać tu również tojeść pospolitą, skrzyp leśny i narecznicę krótkoostną.

Bór sosnowy - na jego drzewostan składają się sosna, świerk i brzoza. Charakterystycznymi gatunkami są: pomocnik baldaszkowaty, gruszyczki widłak i widłak spłaszczony. Krzewami porastającymi bór sosnowy są: borówki /czernica, brusznica/, gruszyczki, widłaki, jałowiec. Przedstawicielami warstwy mchów są; widłoząb falisty, rokiet Schrebera i gajnik lsniący.

Bór bagienny - porasta tereny wilgotne. Wyróżnia się występowaniem sosny i brzozy omszonej. W warstwie przyziemnej występują: borówka bagienna, żurawina błotna, bagno, wełnianka, mchy torfowce.

Olsy - jest lasem bagiennym. Charakterystycznymi drzewami są: olsza czarna i świerk. Z krzaków porastających Olsy możemy wymienić czarną porzeczkę, wierzbę szarą i kruszynę pospolitą. W Olsach występują również sitowie leśne, kosaciec żółty i gorysz błotny jak także borówka czarna i mchy /rokiet i gajowiec/. Runo stanowią paprocie: narecznica grzebieniasta, błotna i krótkoostna. Gatunkami paproci, które są charakterystyczne dla lasu olsowego są turzyca długowłosa, trzcinnik lancetowaty, karbieniec pospolity i psianka słodkogórz.

Fauna Białowieskiego Parku Narodowego

Ssaki - w Puszczy Białowieskiej odnotowano 56 gatunków, należących do 6 rzędów

• owadożerne - jeż wschodni, kret, ryjówka aksamitna, ryjówka malutka, ryjówka średnia - białowieska, rzęsorek - jedyny jadowity ssak Polski
• zającokształtne - zając szarak, zając bielak,
• nietoperze - nocki (rudy, wąsaty, duży), mroczek posrebrzony, późny i pozłocisty, karlik malutki, karlik większy, borowce, gacek wielkouchy
• gryzonie - pospolita wiewiórka, bóbr, smużka koszatka, popielica, mysz wielkooka leśna, nornica ruda, badylarka, mysz polna, i zaroślowa, nornik zwyczajny, bury i północny, darniówka, piżmak
• drapieżne - wilk, lis, jenot, ryś, łasica, tchórz, wydra, borsuk, gronostaj
• kopytne - łoś, jeleń, sarna i żubr 

Ptaki - w Puszczy Białowieskiej zanotowano 249 gatunków, w tym 167 gatunków lęgowych

• ptaki osiadłe - jarząbek, cietrzew, krogulec, gołębiarz, sowa oraz dzięcioły
• ptaki lęgowe - skowronki, szpaki, dzierlatki, drozdy, kosy, kwiczoły, bociany: biały i czarny, żurawie, cyranki i cyraneczki, słonki i bataliony, przepiórki, jaskółki i brzegówki, kukułki, słowiki, dudek, wilga, jeżyk
• ptaki przelotne - wrony, kawki, gawrony, czapla siwa, kulon, gęś białoczelna
• ptaki zalatujące - sowa śnieżna, sowa jarzębata, jemiołuszka, myszołów włochaty, czapla purpurowa, orzeł przedni, mewa srebrzysta.

Owady - faunę owadów szacuje się na ok. 8 500 gatunków. Ze względu na miejsce ich zerowania możemy podzielić je na kilka grup:

• fitofagi - żywią się tkankami roślinnymi np.: błonkówka, wiechwica wielbłądka, brudnica mniszka, pokrzywnik, centrynek, pluskwiaki.
• saprofagi - żywią się rozkładającymi się resztkami roślinnymi np.: żuk leśny.
• zoofagi - żywiące się kosztem innych zwierząt np.: biegacz fioletowy i skórzasty, mrówka rudnica, komar widliszek, meszka, ślepak.
• koprofagi - żywią się trupami kręgowców np.: grabarz.

Historia i Kultura Parku!

Obszar Parku interesujący jest również pod względem historycznym i kulturowym. Jednym z obiektów Parku jest Park Pałacowy o powierzchni ok. 50 ha. Został on założony na przełomie XIX i XX wieku w otoczeniu wznoszonego w latach 1889 – 1894 pałacu carskiego. Park w stylu angielskim, nazywanym też krajobrazowym, zaprojektował znany polski projektant – Walery Kronenberg. Na jego terenie mieści się m.in. najstarszy budynek w Białowieży  – drewniany dworek 

z 1845 r. oraz najstarszy zabytek w Białowieży – obelisk z piaskowca, upamiętniający polowanie Augusta III Sasa w 1752 r. Park Pałacowy wpisany jest do rejestru zabytków województwa podlaskiego. Podlega ochronie jako zabytkowe założenie parkowe o randze krajowej. W Parku Pałacowym znajduje się zespół zabytkowych budynków historycznych.

Symbol Białowieskiego Parku Narodowego!

Symbolem Parku jest żubr – największy ssak lądowy Europy. Puszcza Białowieska okazała się dla żubra nizinnego ostatnią ostoją.Tu także rozpoczęto proces jego restytucji, czyli przywracania go naturze. Obecnie w Puszczy Białowieskiej żyje najliczniejsza populacja wolnościowa żubra na świecie. W polskiej jej części liczy ona ok. 500 osobników.

Początki Białowieskiego Parku Narodowego.

Za początki jego istnienia przyjmuje się rok 1921, kiedy na części obecnego obszaru Parku utworzono leśnictwo „Rezerwat”. W roku 1932 leśnictwo „Rezerwat” zostało przekształcone w „Park Narodowy w Białowieży”. W 1947 roku jednostkę tę restytuowano jako Białowieski Park Narodowy, pod tą nazwą funkcjonuje do dziś.

Park zajmuje powierzchnię 10 517,27 ha, co stanowi 1/6 polskiej części Puszczy Białowieskiej. Pod ochroną ścisłą znajduje się 5725,75 ha, pod ochroną czynną 4438,20 ha, ochrona krajobrazowa prowadzona jest na obszarze 353,32 ha. Wokół Parku utworzona jest strefa ochronna – otulina, która obejmuje lasy zagospodarowane o powierzchni 3224,26 ha.

Cała otulina jest strefą ochrony zwierząt łownych. Utrzymanie właściwej liczebności i struktury populacji poszczególnych gatunków w tej strefie polega na zachowaniu naturalnych procesów kształtowania liczebności i struktury populacji poszczególnych gatunków zwierząt łownych przez nie prowadzenie odstrzałów redukcyjnych oraz na likwidacji nęcisk i urządzeń łowieckich (rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 5 kwietnia 2011 w sprawie ustanowienie strefy ochronnej zwierząt łownych w otulinie Białowieskiego Parku Narodowego; Dz.U. 2011 nr 85 poz. 465).